چگونگی دعا برای تعجیل فرج امام عصر

تذکر چند مطلب:

یکم:

بدان که دست یابی به تمام فواید و ثواب ها و نتایجی که در بخش پنجم یاد شده، متوقف بر مداومت و بسیار دعا کردن برای تعجیل فرج مولایمان می باشد. زیرا که

 قسمتی از فواید یاد شده، مترتب بر امتثال و اطاعت فرمان مطاع آن حضرت در توقیع شریف گذشته است که «وَاَکثِروا الدُّعاء بِتَعجیل الفَرَج...» پس باز هم به آن مراجعه نموده و در آن دقت کن.

دوم:

 شایسته و موکد است که دعا کننده خودش را از آنچه مانع قبولی عبادت است پاک نماید، و نفس خویش را از خوی ناپسند و رفتار زشت و کارهای ناروا تهذیب کند، و از محبت دنیای پست و تکبر و حسد و غیبت و سخن چینی و مانند آن ها بپرهیزد، زیرا که دعا بهترین عبادت های شرعی است، به ویژه دعا برای تعجیل فرج مولایمان حضرت حجت و خواستن ظهور و عافیت برای آن جناب. و می بایست نیت شخص در دعا از تمام آلایش های نفسانی و هواهای شیطانی خالص باشد، زیرا که خلوص نیت از مهم ترین اموری است که رعایتش بر انسان واجب است، چنانکه آیاتی از قرآن و روایات متواتره ای از پیغمبر صلی الله علیه و آله بر آن دلالت دارد، خداوند ما و سایر مومنین را به آن توفیق دهد، ان شاء الله.

سوم:

کمال ثواب ها و مکارم یاد شده، بستگی به تحصیل  تقوی دارد، به جهت فرموده ی خدای تعالی:

«انما یتقبل الله من المتقین» (۱)؛ خداوند فقط از تقواپیشگان می پذیرد. و همان گونه که تقوی درجات و مراتب مختلفی دارد، پذیرش وقبولی نیز درجاتی دارد؛ بنابراین هر کس تقوای قوی تری داشته باشد، نتایج نیک و مکارم حاصله برای او از آن دعا کامل ترو بارزتر خواهد بود و همین طور درسایر عبادت های شرعی - چه واجب و چه مستحب - وضع و حال بر همین منوال است.

و این که گفتیم: کمال ثواب ها به آن بستگی دارد بدان جهت است که از برخی آیات بر می آید که ثواب بر کارهای نیک مترتب می شود، هر چند که عمل کننده گنهکار باشد، از جمله:

 «إنّا لا نُضیعُ أجرَ مَن أحسَنَ عَمَلاً»(۲)؛ ما اجر کسی را که کار نیک کرد، ضایع نخواهیم ساخت.«إنَّ اللهَ لا یُضیعُ أجرَ المُحسنین »(۳)؛ به درستی که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد گذاشت. «إنّی لا اُضیعُ عَمَل عامِلٍ مِنکُم»(۴)؛ من کار هیچ عمل کننده ای را از شما ضایع نخواهم کرد.

 «اولئِکَ الَّذینَ نَتَقَبَّلَ عَنهُم اَحسَن ما عَمِلوا وَ نَتَجاوَز عَن سَیِّئاتِهِم فی اَصحابِ الجَنَّة وَعدَ الصِّدق الَّذی کانوا یوعَدون»(۵)؛ آنانند که نیکوترین اعمالشان را از ایشان می پذیریم و از گناهانشان در می گذریم در اهل بهشت[داخل شوند] وعده ی راستینی که وعده می شدند. بنابراین ثواب مقتضای جمع بین این آیات و آیه « إنَّما یَتَقَبَّلَ الله...» به شهادت روایات بسیار، مترتب بودن کمال ثواب بر تقوی می باشد، و گستردن دامن بحث جای دیگری دارد. 

چهارم:

 از خلال سخنان گذشته مان معلوم شد که ثواب ها و آثار و نتایج نیک یاد شده بر کثرت دعا کردن برای تعجیل ظهور و فرج آن حضرت علیه السلام مترتب می شود، چه با زبان فارسی و چه با زبان عربی و یا زبان های دیگر دعا کند، به جهت اطلاق دلایل و روایات یاد شده مانند فرموده آن حضرت علیه السلام:«و اکثروا الدعاء بتعجیل الفرج...» و بسیار دعا کنید برای زودتر شدن فرج. و فرموده ی امام عسکری علیه السلام: «وَ وَفِّقهُ لِلدُّعاءِ بِتَعجیل فَرَجَه»؛ و او را به دعا کردن برای تعجیل فرج آن حضرت توفیق دهد. و روایات دیگر.

پنجم :

فرقی ندارد که دعا به نظم باشد یا نثر، چنان که تفاوت نمی کند که عبارت دعا را خود دعا کننده انشا کرده باشد یا غیر او، به همان دلایل گذشته.

ششم : جایز است که کسی آشنای به زبان است و چگونگی دعا را می داند به زبان عربی دعایی تالیف کند، به دلیل اصل اولیه [که آنچه از شرع نهی نشده، جایز است] و به دلیل عمومات و اطلاقات امر به دعا، بدون اختصاص داشتن به لغتی از لغت ها یا گونه ای از گونه ها. و مؤید این است که آنچه در جلد نوزدهم بحار به نقل ازخط شهید قدس سره، روایت آمده که امیرمومنان علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: به درستی که دعا بلا را رد می کند، هر چند که وقوع آن حتمی شد باشد.

وشّاء گوید: به عبد الله بن سنان گفتم آیا در این خصوص دعای معینی هست؟ جواب داد: من از امام صادق علیه السلام پرسیدم. فرمود: آری. برای شیعیان مستضعف در هر مشکلی از مشکلات دعای معینی است، و اما بصیرت یافتگان رسیده [ به مراتب عالیه] دعایشان پشت مانع نمی ماند.(۶)

و نیز شاهد برآنچه گفتیم، آن است که در «کافی» و «تهذیب» و «وسائل»، روایت مسندی از اسماعیل بن الفضل آمده که گفت: از حضرت ابی عبدالله امام صادق علیه السلام در باره ی قنوت و آنچه در آن گفته می شود، پرسیدم. فرمود: آنچه خداوند بر زبانت جاری کرد و در آن چیز معینی نمی دانم.(۷) چون قنوت و غیر آن فرقی ندارد، و شاهد بر این، روایات دیگری هست که به جهت رعایت اختصار آن ها را نیاوردیم.

اگربگویید: در «کافی» و «فقیه» از عبد الرحیم قصیر روایت آمده که گفت: بر حضرت ابی عبد الله امام صادق علیه السلام وارد شدم و عرضه داشتم: فدایت گردم! من دعایی درست کرده ام. فرمود:

 مرا از درست شده ات واگذار، هر گاه بر تو حادثه ای روی آورد، به رسول خدا صلی الله علیه و آله پناه ببر، پس دو رکعت نماز بگزار که آن ها را به رسول خدا صلی الله علیه وآله هدیه نمایی.(۸) که امام صادق علیه السلام فرموده دعای درست شده ترک گردد؟

می گویم: این امر به طور حتم و الزام نیست، به قرینه ی دلایل گذشته بر جواز دعا به هر گونه از سخن که باشد، بلکه مراد، بیان بهترین است. و آن دعایی است که از امامان معصوم علیهم السلام گرفته شده باشد، که برتری دعاهای روایت شده از ایشان شکی ندارد و جای بحق در آن نیست، زیرا که آنان صفات خالق متعال را می شناسند و چگونگی مسألت و مناجات و اظهار بندگی به درگاه خدای عز وجل را می دانند وآنچه از ایشان رسیده، البته تاثیرش موکد تر و به اجابت رسیدنش زودتر است، که فرشتگان از ایشان تسبیح و تقدیس آموختند، چنان که در حدیث آمده است.

هفتم: آیا گذراندن دعا از دل بدون این که بر زبان آید، کفایت می کند یا نه؟ ظاهرا کافی نیست؛ چون به نظر اهل عرف و زبان عربی، عنوان دعا بر آن صدق نمی کند. اگر بگویید: در «اصول کافی» به سند صحیحی از زراره، از امام (باقر علیه السلام) آمده که فرموده: فرشته نمی نویسد جز آنچه را شنیده باشد. و خدای عز وجل فرموده: «واذکر ربک فی نفسک تضرعا و خیفة» (۹)؛ و خدای خود را در دل، با تضرع و بیم یاد کن. پس ثواب آن ذکر را که در دل شخص بگذرد، جزخدای عز وجل کسی نمی داند به جهت عظمت آن.(۱۰) بنابراین همچنان که ذکر در دل پاداش دارد و عنوان ذکر بر آن منطبق است، همین طور دعا [ی در دل]؛ زیرا که یکی از اقسام ذکر می باشد.

می گویم: دعا اخص از ذکر است و چون ذکرمقابل عظمت و بی خبری است، بر یاد کننده در دل صدق می کند که خدای تعالی را یاد نموده، ولی دعا مقابل سکوت و خاموشی است، بنابراین جز با راندن بر زبان مصداق نمی یابد، چنان که در آغاز عنوان کردن بحث توجه دادیم.

هشتم: شیخ جعفر کبیر در کتاب« کشف الغطاء» گوید: دعا در حال ایستادن بهتر از نشستن است، و در حال نشستن، بهتر از دراز کشیدن می باشد.

نهم: پیش تر گفته شد که: دعا به آنچه از امام معصوم علیه السلام روایت گردیده بهتر وسزاوارتر است، به همان دلیل که در مطلب ششم گذشت، اضافه بر آنچه در آیات و روایات پیروی از ایشان امر شده و گرفتن علم و چگونگی طاعت و عبادت ازآن بزرگواران توصیه گردیده است، مانند فرموده ی خدای تعالی «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی»(۱۱)؛ بگو (ای پیغمبر!) اگر خداوند را دوست می دارید، پس از من پیروی کنید. و فرموده ی خدای تعالی: «فاسألوا اهل الذکر» (۱۲)؛ پس از اهل ذکر سوال کنید. زیرا که ذکر همان رسول خدا صلی الله علیه و آله است، به جهت فرموده ی خداوند - تعالی شانه: «قد انزل الله الیکم ذکرا *رسولا یتلو علیکم آیات الله» (۱۳)؛ به تحقیق که خداوند به سوی شما فرستاد ذکری؛ پیامبری را چنانکه در روایات متعددی که در جای خود بیان گردیده است به آنان تفسیر شده و اضافه بر امر به خواندن دعاهای روایت شده از امامان و ثواب هایی که برخواندن آنها وعده گردیده و در کتاب های دعا ضبط شده اند، و به اضافه این که دعاهایی را هر کدام یاد و نقل کرده اند تا مومنین این دعاها را بازشناسند و آن ها را عمل کنند، و شواهد دیگری که موجب یقین کردن به برتری دعاهای وارده از ایشان بر دعاهای دیگر می باشد.

از این ها گذشته، شرافت سخن به شرافت گوینده ی آن بستگی دارد، و از همین روی گفته اند: سخن بزرگان، بزرگ سخنان است.

نتیجه این که: مقدم بودن انتخاب دعاهای وارده از امامان علیهم السلام بر دعایی که شخص با سلیقه و زبان خودش درست کند هیچ شکی ندارد و شبهه ای به آن راه نمی یابد، ولی دو حدیث وارد شده که ظاهر آنها موهم خلاف این مطلب است که به ناچار باید آن ها را توجیه نمود، این دو حدیث را محدث عاملی در کتاب «وسائل» آورده است.

پی نوشت ها

۱.سوره مائده، آیه ۲۷
۲.سوره توبه، آیه ۱۲۰
۳.سوره الاحقاف، آیه ۱۶
۴.سوره کهف، آیه ۳۰
۵.سوره آل عمران، آیه ۱۹۵
۶. بحار الانوار، ۹۴/۸۹
۷.فروع کافی، ۳/۳۴۰، وسائل الشیعه، ۴/۹۰۸
۸.فروع کافی، ۳/۴۷۶، من لایحضر الفقیه، ۱/۵۵۹
۹.سوره اعراف، آیه ۲۰۵
۱۰. اصول کافی، ۲/۵۰۲
۱۱. سوره آل عمران، آیه ۳۱
۱۲. سوره نحل، آیه ۴۲؛ و سوره انبیا، آیه ۷
۱۳. سوره طلاق، آیه ۱۱

مکیال المکارم در فوائد دعا برای حضرت قائم. جلد دوم
مرحوم آیة الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی 
پایگاه اطلاع رسانی یاسین

:: موضوعات مرتبط: مهدویت , ,
:: برچسب‌ها: چگونگی , دعا , تعجیل فرج , امام عصر , منجی بشریت ,
:: بازدید از این مطلب : 4211